نوشته: مارکر گذاری توده‌ های پستان

• حسام معظمی
• اکتبر 10, 2025
• 2:59 ب.ظ
• بدون نظر

مارکرگذاری توده‌های پستان: چگونه و چرا انجام می‌شود؟

مارکرگذاری توده‌های پستان یکی از مراحل دقیق و حیاتی در فرآیند تشخیص و درمان سرطان سینه است. زمانی که در ماموگرافی یا سونوگرافی توده‌ای مشکوک دیده می‌شود، پزشک برای پیگیری بهتر آن از روش مارکرگذاری (Breast Marker Placement) استفاده می‌کند. در این روش، نشانگر یا کلیپی کوچک در محل دقیق توده قرار داده می‌شود تا در مراحل بعدی مانند جراحی یا پیگیری تصویربرداری، محل آن به‌راحتی شناسایی شود.

چرا مارکرگذاری اهمیت دارد؟

گاهی پس از نمونه‌برداری (بیوپسی)، توده کوچک می‌شود یا حتی کاملاً از بین می‌رود، اما محل دقیق آن باید برای جراح مشخص بماند. مارکر یا کلیپ پستان به‌عنوان یک نشانه دائمی عمل می‌کند تا در صورت نیاز به جراحی یا درمان تکمیلی، پزشک دقیقاً همان ناحیه را هدف قرار دهد. این روش نه‌تنها از برداشت بی‌مورد بافت سالم جلوگیری می‌کند، بلکه دقت درمان را چندین برابر افزایش می‌دهد.

هدف این مقاله

در این مقاله، با زبانی ساده و علمی توضیح می‌دهیم که مارکرگذاری توده‌های پستان چیست، چگونه انجام می‌شود، چه زمانی ضروری است و چه مزایایی برای بیمار دارد. اگر شما یا یکی از عزیزانتان قرار است بیوپسی یا جراحی پستان انجام دهید، دانستن نحوه و دلیل استفاده از مارکر می‌تواند به درک بهتر مراحل درمان و کاهش نگرانی کمک کند.

مارکرگذاری پستان چیست؟

مارکرگذاری پستان یا Breast Marker Placement یک روش ایمن و دقیق است که برای مشخص کردن محل دقیق توده یا ناحیه مشکوک در سینه انجام می‌شود. در این روش، پزشک با استفاده از هدایت سونوگرافی یا ماموگرافی، نشانگری کوچک و سازگار با بدن را در داخل بافت سینه قرار می‌دهد تا در مراحل بعدی جراحی یا پیگیری تصویربرداری، محل دقیق آن قابل شناسایی باشد.

هدف از مارکرگذاری توده پستان

هدف اصلی از مارکرگذاری، مشخص کردن محل توده برای جلوگیری از برداشت اشتباه یا بیش از حد بافت سالم در حین جراحی است. این روش باعث می‌شود تیم درمان در هر مرحله از مسیر درمانی — از شیمی‌درمانی تا جراحی — محل دقیق توده را دنبال کند و درمانی هدفمندتر انجام دهد.

مراحل انجام مارکرگذاری پستان

مارکرگذاری معمولاً پس از بیوپسی انجام می‌شود. پزشک ابتدا با هدایت سونوگرافی یا ماموگرافی، محل توده را مشخص کرده و سپس با سوزنی باریک، کلیپ کوچکی از جنس تیتانیوم یا فولاد ضدزنگ در محل قرار می‌دهد. این کلیپ در تصویربرداری‌های بعدی به‌وضوح دیده می‌شود.

انواع مارکرهای پستان

مارکرها معمولاً از جنس تیتانیوم، فولاد یا مواد زیست‌سازگار هستند. برخی از آن‌ها به شکل مارپیچ، گلوله‌ای یا کلیپ‌های کوچک طراحی می‌شوند. در سال‌های اخیر، مارکرهای محلول در بافت نیز معرفی شده‌اند که پس از چند ماه جذب بدن می‌شوند.

تفاوت مارکرگذاری با بیوپسی

در حالی‌که بیوپسی برای تشخیص ماهیت توده انجام می‌شود، مارکرگذاری صرفاً برای علامت‌گذاری محل آن است. این دو روش معمولاً پشت سر هم انجام می‌شوند تا در صورت نیاز به درمان بعدی، محل دقیق توده مشخص باشد.

چه زمانی مارکرگذاری ضروری است؟

مارکرگذاری در مواردی انجام می‌شود که توده کوچک است، احتمال دارد پس از درمان دارویی کوچک‌تر شود یا در نواحی عمیق پستان قرار دارد. این روش به‌ویژه پیش از شیمی‌درمانی نئوادجوانت (قبل از جراحی) کاربرد دارد.

نقش مارکر در جراحی دقیق‌تر سینه

در عمل جراحی محافظتی سینه (Breast Conserving Surgery)، جراح باید دقیقاً همان بافت سرطانی را بردارد. مارکر به‌عنوان راهنمای دقیق محل توده عمل می‌کند و باعث کاهش احتمال برداشت بی‌مورد بافت سالم می‌شود.

مارکرگذاری در سونوگرافی و ماموگرافی

با توجه به نوع توده، مارکرگذاری ممکن است تحت هدایت سونوگرافی (برای توده‌های قابل مشاهده) یا ماموگرافی (برای کلسیفیکاسیون‌ها) انجام شود. استفاده از هدایت تصویری، دقت و ایمنی روش را افزایش می‌دهد.

مارکرگذاری بعد از شیمی‌درمانی

در برخی بیماران، شیمی‌درمانی باعث کوچک شدن یا از بین رفتن توده می‌شود. با مارکرگذاری قبل از درمان، پزشک در زمان جراحی می‌تواند همان ناحیه اولیه را به‌طور دقیق شناسایی و بررسی کند.

ماندگاری مارکر در بدن

مارکرهای فلزی و تیتانیومی برای همیشه در بدن باقی می‌مانند اما هیچ خطری ندارند. این مواد زیست‌سازگار هستند و واکنش التهابی ایجاد نمی‌کنند. بیماران نیازی به خارج کردن مارکر ندارند مگر در جراحی نهایی.

عوارض احتمالی مارکرگذاری پستان

مارکرگذاری از ایمن‌ترین روش‌های پزشکی است. عوارض آن بسیار نادر و محدود به تورم یا درد خفیف در محل ورود سوزن است. در موارد نادر ممکن است جابه‌جایی مارکر رخ دهد که با تصویربرداری کنترل می‌شود.

آیا مارکر پستان باعث زنگ هشدار فرودگاه می‌شود؟

خیر، مارکرها از جنس فلزات سبک هستند و در دستگاه‌های امنیتی فرودگاه قابل تشخیص نیستند. بیماران می‌توانند بدون نگرانی سفر کنند و هیچ محدودیتی در فعالیت‌های روزمره نخواهند داشت.

مارکرگذاری در بیماران دارای ایمپلنت سینه

در بیماران دارای پروتز یا ایمپلنت سینه، مارکرگذاری با دقت بیشتری انجام می‌شود تا از آسیب به پروتز جلوگیری گردد. هدایت دقیق تصویری در این بیماران اهمیت ویژه‌ای دارد.

نقش مارکر در درمان هدفمند سرطان سینه

مارکرگذاری به پزشکان کمک می‌کند تا محل دقیق توده در طول درمان حفظ شود. در درمان‌های هدفمند مانند شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی، محل مارکر معیار اصلی برای تعیین ناحیه هدف است.

تفاوت مارکرگذاری در توده‌های خوش‌خیم و بدخیم

گاهی در توده‌های خوش‌خیم نیز برای پیگیری تغییرات، مارکرگذاری انجام می‌شود. این کار به پزشک اجازه می‌دهد در ماموگرافی‌های بعدی، ناحیه مورد نظر را به‌سرعت شناسایی کند.

روش‌های تصویربرداری بعد از مارکرگذاری

پس از انجام مارکرگذاری، پزشک با ماموگرافی یا سونوگرافی محل کلیپ را بررسی می‌کند تا از جای‌گیری صحیح آن مطمئن شود. این تصاویر به‌عنوان مرجع در پرونده بیمار ذخیره می‌شوند.

مارکرهای محلول در بافت چیستند؟

در روش‌های جدید، از مارکرهای زیست‌تخریب‌پذیر استفاده می‌شود که طی چند ماه در بدن جذب می‌شوند. این روش به‌ویژه برای بیماران جوان‌تر ترجیح داده می‌شود تا از وجود جسم فلزی دائمی جلوگیری شود.

مارکرگذاری در توده‌های عمقی یا نزدیک قفسه سینه

در مواردی که توده در لایه‌های عمقی قرار دارد، مارکرگذاری با سوزن‌های بلندتر و تحت کنترل تصویربرداری سه‌بعدی انجام می‌شود. این کار نیاز به مهارت بالا و تجهیزات پیشرفته دارد.

نقش مارکر در جراحی‌های محافظتی سینه

در جراحی‌های محافظتی، هدف حذف توده سرطانی بدون برداشتن کل سینه است. مارکرگذاری با مشخص کردن محل دقیق توده، امکان حفظ بافت سالم و زیبایی ظاهری سینه را فراهم می‌کند.

آموزش قبل از مارکرگذاری برای بیمار

پزشک پیش از انجام مارکرگذاری، مراحل کار را برای بیمار توضیح می‌دهد تا اضطراب کاهش یابد. این کار معمولاً در کمتر از ۳۰ دقیقه و بدون بیهوشی انجام می‌شود.

مراقبت‌های بعد از مارکرگذاری پستان

پس از انجام مارکرگذاری، بیمار می‌تواند بلافاصله فعالیت‌های روزمره را از سر بگیرد. تنها توصیه می‌شود در ۲۴ ساعت اول از فشار مستقیم بر سینه خودداری شود و محل ورود سوزن تمیز نگه داشته شود.

مارکرگذاری در مردان مبتلا به توده پستان

گرچه توده پستان در مردان نادر است، اما در موارد مشکوک، مارکرگذاری همانند زنان انجام می‌شود. این روش در مردان نیز بی‌خطر و بسیار دقیق است.

دقت مارکرگذاری نسبت به جراحی سنتی

مطالعات نشان داده‌اند که دقت مارکرگذاری تا ۹۸ درصد است و احتمال خطای موقعیت در جراحی را به حداقل می‌رساند. این روش باعث کاهش زمان عمل و بهبود نتایج زیبایی‌شناسی می‌شود.

مارکرگذاری و برنامه‌ریزی پرتودرمانی

در بیماران تحت پرتودرمانی، مارکر به پزشک کمک می‌کند محل دقیق تابش را مشخص کند و از آسیب به بافت‌های سالم اطراف جلوگیری شود. این روش دوز تابش را دقیق‌تر می‌کند.

هزینه مارکرگذاری توده پستان در ایران

هزینه این روش به نوع مارکر، مرکز درمانی و نوع هدایت تصویری (سونوگرافی یا ماموگرافی) بستگی دارد. در سال ۱۴۰۴، میانگین هزینه در کلینیک‌های تخصصی بین ۳ تا ۸ میلیون تومان است.

آیا مارکرگذاری دردناک است؟

مارکرگذاری معمولاً با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و بیمار تنها احساس فشار یا سوزش خفیف دارد. درد پس از عمل بسیار جزئی است و معمولاً نیاز به مسکن ندارد.

تفاوت مارکرگذاری با وایر لوکالیزیشن (Wire Localization)

در روش وایر، سیم نازکی به داخل سینه هدایت می‌شود تا محل توده مشخص گردد، اما مارکرگذاری دائمی‌تر، راحت‌تر و از نظر زیبایی بهتر است. امروزه بیشتر مراکز پزشکی از مارکر به جای وایر استفاده می‌کنند.

آینده مارکرگذاری با فناوری نانو

پژوهش‌ها در حال توسعه مارکرهای نانویی هوشمند هستند که می‌توانند در تصویربرداری MRI به‌صورت فعال دیده شوند و حتی دارو را به‌طور موضعی آزاد کنند. این نوآوری گامی بزرگ در تشخیص دقیق سرطان سینه است.

تجربه بیماران پس از مارکرگذاری

بیشتر بیماران گزارش می‌کنند که فرآیند مارکرگذاری بدون درد و بسیار سریع بوده است. آرامش ذهنی آن‌ها پس از اطلاع از دقت بالای این روش افزایش می‌یابد.

آیا مارکرگذاری جایگزین بیوپسی خواهد شد؟

خیر، مارکرگذاری جایگزین بیوپسی نیست بلکه مکمل آن است. بیوپسی برای تشخیص ماهیت توده انجام می‌شود، در حالی‌که مارکر برای پیگیری محل آن در آینده استفاده می‌شود. این دو روش با هم دقت تشخیص را به بالاترین سطح می‌رسانند.

نتیجه‌گیری نهایی درباره مارکرگذاری توده‌های پستان

مارکرگذاری توده‌های پستان یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های پزشکی برای تشخیص دقیق‌تر و درمان هدفمند سرطان سینه است. این روش با قرار دادن یک کلیپ کوچک در محل توده، به پزشک کمک می‌کند تا در مراحل بعدی مانند جراحی، شیمی‌درمانی یا پیگیری تصویربرداری، محل دقیق ضایعه را به‌راحتی شناسایی کند. استفاده از مارکر باعث افزایش دقت جراحی، جلوگیری از برداشت بی‌مورد بافت سالم و کاهش استرس بیمار می‌شود.

چرا این روش تحول‌ساز است؟

مارکرگذاری نه‌تنها در زنان بلکه در مردان مبتلا به توده پستان نیز قابل استفاده است. این روش بی‌خطر، سریع و بدون نیاز به بیهوشی است و با هدایت تصویری انجام می‌شود. تکنولوژی‌های جدید مانند مارکرهای نانویی یا محلول‌های زیست‌تخریب‌پذیر، دقت و راحتی این فرآیند را بیش از پیش افزایش داده‌اند. امروزه این روش به یکی از ارکان استاندارد مراقبت از بیماران مبتلا به ضایعات پستان تبدیل شده است.

سخن پایانی پزشک

اگر پزشک برای شما یا یکی از عزیزانتان مارکرگذاری را توصیه کرده است، بدانید که این کار به‌منظور حفظ دقت درمان و اطمینان از نتایج بهتر انجام می‌شود. مارکرگذاری گامی کوچک اما بسیار مهم در مسیر درمان سرطان سینه است؛ روشی که می‌تواند تفاوتی بزرگ در دقت، زیبایی و ایمنی جراحی ایجاد کند.